Roue ar Vrezhoned
- Ur pennad all a vo diwar-benn rouaned mojennel Enez Vreizh, a gaver meur a hini anezho e levr Historia Regum Britanniae, gant Jafrez Menoe.
Ar Vrezhoned eo an anv a reer eus ar pobloù kelt en Enez Vreizh hag a gomze brezhoneg (tud zo a lavar predeneg, hiziv). Britanni e oant da gentañ e latin, Britones goude. Tamm-ha-tamm eo bet dilezet an anv evit komz eus Kembreiz e Kembre, Kerneveuriz e Kernev-Veur, ha Bretoned e Breizh.
Roue ar Vrezhoned
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]An anv, pe titl, a Roue ar Vrezhoned, zo bet graet eus ar re c'halloudusañ eus Brezhoned Enez Vreizh, ken a-raok an aloubadeg roman, ken war-lerc'h, ha betek aloubidigezh Bro-Saoz (ha Kembre) gant an Normaned.
An anv-se ivez a veze graet eus lod eus rouaned ha duged Breizh en IXvet kantved, met gwelloc'h e kav lod adal neuze, ober anv eus Rouaned ar Vretoned.
Kaoz a vo amañ eus Enez Vreizh kentoc'h eta, war-bouez Riothamus en divije renet en Enez Vreizh hag en douar-bras.
Ugent roue da vihanañ zo bet anvet Roue ar Vrezhoned, ha re all o deus bet titloù tost-kar.
Tud eus Rouantelezh Gwynedd (en hanternoz Kembre) dreist-holl a gaver er roll-mañ, met tud all a gaver ivez, eus Dumnonia (Devon Bro-Saoz dre vras), pe Strat Clut (kreisteiz Bro-Skos) .
Tud anvet Roue ar Vrezhoned (pe un anv damheñvel)
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Anv | Ren | Lec'h diazez | Titl resis | Dihell | Notennoù |
---|---|---|---|---|---|
Cunobelinos | war-dro 9- war-dro 41 | douaroù ar pobloù Trinovantes ha Catuvellauni | Roue ar Vrezhoned | Suetonius | titl digempred marteze |
Cogidubnus | dibenn ar Iañ kantved | douaroù ar pobloù Regnenses, Atrebates, ha Belgae | Roue Meur ar Vrezhoned (pe marteze: Roue Meur Breizh) | enskrivadur marmor e Chichester | kempred, emanvet |
(dindan ar Romaned) | |||||
Vortigern | kreiz ar Vvet kantved | dianav | Roue ar Vrezhoned (war-dro 449) | Bede | titl roet goude |
Riothamus | war-dro 469 | dianav, met e Galia | Roue ar Vrezhoned (war-dro 469) | Jordanes | ne dalv marteze nemet evit Brezhoned Galia |
Ambrosius Aurelianus | dibenn ar Vvet kantved | e kreisteiz Enez Vreizh | Tiern [ar Vrezhoned] | Gweltaz | tost kempred |
dizanv | war-dro 545 | dizanv | Roue war ar Vrezhoned | ProcopiusPatrom:Fact | kempred a-walc'h |
Maelgwn Gwynedd | ?-549? | Gwynedd | King [who] reigned among the Britons | Historia Britonum | pellik goude |
Selyf ap Cynan | ?-war-dro 613 | Powys | Roue ar Vrezhoned (war-dro 613) | Annals of Ulster | tost kempred |
Ceredig ap Gwallog | war-dro 614-617 | Elmet | Roue ar Vrezhoned (e 614) | Bede | ne dalv marteze nemet evit Brezhoned Elmet |
Cadwallon ap Cadfan | ?-634 | Gwynedd | Roue ar Vrezhoned (e 634) | BedePatrom:Fact | |
Idris | ?-635 | dianav, marteze Meirionydd | Roue ar Vrezhoned (e 635) | Annals of UlsterPatrom:Fact | |
Owain ap Beli | ?-645 | Rouantelezh Strat Clut | Roue ar Vrezhoned (in 645) | Annals of Ulster | |
Cadwaladr ap Cadwallon | war-dro 654-war-dro 664 | Gwynedd | [King who] reigned among the Britons | Historia Britonum | pell goude |
Geraint | ?670 - war-dro 710 | Dumnonia | Roue Kembreiz (=Brezhoned) (e 710) | Anglo-Saxon Chronicle | Marteze n'eus kaoz nemet eus Brezhoned Dumnonia |
Rhodri Molwynog | war-dro 712-754 | Gwynedd | Roue ar Vrezhoned (e 754) | Annals of Wales | marteze goude |
Cynan ap Rhodri | 798-816 | Gwynedd (insecurely from 754) | Roue ar Vrezhoned (e 816); ar Roue (e 816) | Annals of Ulster; Annals of Wales | |
Merfyn Frych ap Gwriad | 825-844 | Gwynedd | Roue ar Vrezhoned (e 829); Glorious King of the Britons | Historia Britonum; Bamberg Cryptogram | kempred |
Rhodri Mawr ap Merfyn | 844-878 | Gwynedd, ha Powys adalek 855, ha Seisyllwg adalek 872 | Roue ar Vrezhoned (in 878) | Annals of Ulster | |
Anarawd ap Rhodri | 878-916 | Gwynedd | Roue ar Vrezhoned (e 916) | Annals of Wales | |
Idwal Foel ap Anarawd | 916-942 | Gwynedd | Roue ar Vrezhoned (e 927) | William of Malmesbury | |
Hywel Dda | 942-950 | Deheubarth (adalek 920), hag adalek 942 evit Gwynedd ha Powys | Roue ar Vrezhoned (e 950) | Annals of Ulster hag Annals of Wales | |
Domnall mac Eogain | 962-975 | Rouantelezh Strat Clut | Roue ar Vrezhoned (e 973) | Annals of Ulster | |
Maredudd ab Owain | 986-999 | Deheubarth and Gwynedd ha Powys | Roue ar Vrezhoned (e 999) | Brut y Tywysogion | |
Llywelyn ap Seisyll | 1005-1023 | Gwynedd and Powys | Roue ar Vrezhoned (e 1023) | Annals of Ulster | |
Iago ab Idwal | 1023-1039 | Gwynedd ha Powys | Roue ar Vrezhoned (e 1039) | Annals of Ulster | |
Gruffudd ap Llywelyn | 1039-1063 | Gwynedd ha Powys, adal 1057 e peurrest Wales | Roue ar Vrezhoned (e 1063; e 1058) | Annals of Ulster; Brut y Tywysogion | |
Bleddyn ap Cynfyn | 1069-1075 | Gwynedd ha Powys ha Seisyllwg | Ruler [of the Britons?] (from 1069) | Brut y TywysogionPatrom:Fact | |
Rhys ap Tewdwr | 1079-1093 | Deheubarth (insecurely until 1081) | Ruler [of the Britons?] (from 1079); [Upholder of the] Kingdom of the Britons (in 1093); | Brut y TywysogionPatrom:Fact | |
Gruffudd ap Cynan | 1136-1137 | Gwynedd (insecurely from 1081) | Roue Kembre (e 1137) | Brut y Tywysogion | probably retrospective |
Owain Gwynedd | 1137-1170 | Gwynedd | Leader of the Britons (in 1146); Roue Kembre, Roue Kembreiz , Priñs Kembreiz | Brut y Tywysogion; contemporary charters[1] | |
Rhys ap Gruffudd | 1171-1197 | Deheubarth (adalek 1155) | roue Kembre a-bezh (e 1197); Priñs Kembreiz (e 1184), Priñs Kembreiz | Brut y Tywysogion; dihelloù kempred | |
Llywelyn Fawr | 1208-1240 | Gwynedd (adal 1194), adal 1208 Powys, hag adal 1216 Deheubarth | Priñs Kembreiz (e 1228), Priñs Kembre (e 1240) | Brut y Tywysogion; dihelloù kempred | probably retrospective; |
Dafydd ap Llywelyn | 1240-1246 | Gwynedd | Priñs Kembre (adalek 1220) | feur-emglev gant Bro-Saoz | |
Llywelyn ap Gruffudd | 1258-1282 | Gwynedd (from 1246), at times also Powys ha Deheubarth | Priñs Kembre (in 1264; in 1258; in 1267) | Brut y Tywysogion; feur-emglev gant Bro-Saoz; feur-emglev gant Bro-Saoz | |
Interregnum | |||||
Owain Glyndŵr | 1400-1410 | Powys Fadog, war-dro 1404-5 Kembre penn-da-benn, war-dro 1409 Gwynedd nemetken | Priñs Kembre (adal 1400) | contemporary records e.g. coronation ceremony (1404) |
Notennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- ↑ Carpenter, David (2003). The struggle for mastery: Britain 1066-1284.